Consumentisme, een fenomeen dat overal aanwezig is in onze moderne samenleving, heeft diepe wortels die ver teruggaan, zelfs voorbij de industriële revolutie. Door te begrijpen hoe consumentisme is ontstaan en geëvolueerd, krijgen we inzicht in hoe onze maatschappij door de eeuwen heen is veranderd.
Vaak wordt gedacht dat consumentisme begon met de industriële revolutie, maar recent onderzoek wijst erop dat de oorsprong van het moderne consumentengedrag verder teruggaat. De moderne consumptiemaatschappij begon al voor de industriële revolutie. Het is moeilijk om het exacte beginpunt vast te stellen, omdat dit afhangt van de definitie die je gebruikt. Daarom is het nuttig om te kijken naar twee belangrijke fasen: de vroegmoderne en de industriële benadering.
Vroegmoderne fase (17e en 18e eeuw)
In de zeventiende en achttiende eeuw begon de vroegmoderne fase van consumentisme. Dit tijdperk werd gekenmerkt door:
· De opkomst van winkels.
· Het gebruik van kredietregelingen.
· Een toename van advertenties.
· Een groeiende interesse in mode en meer individueel gericht koopgedrag.
· De groei van het vroegmoderne consumentisme werd aangewakkerd door factoren zoals:
· Groeiende wereldhandel.
· Toenemende welvaart.
· Veranderingen in sociale hiërarchieën.
Edward Bernays en de psychologie van consumentisme
Een belangrijke figuur in de ontwikkeling van modern consumentisme is Edward Bernays, ook wel de vader van de propaganda genoemd. Geboren in 1891 in New York, gebruikte hij psychologie om de massa te manipuleren en hun verlangens te sturen.
Een beroemd voorbeeld is zijn campagne om vrouwen te laten roken in het openbaar. Op verzoek van George W. Hill, de president van de American Tobacco Company, zorgde Bernays ervoor dat vrouwen, die destijds alleen binnenshuis rookten, ook buitenshuis gingen roken. Dit werd gekoppeld aan de feministische beweging, en door nationale media-aandacht kreeg de campagne veel succes. De methoden van Bernays, gericht op het onbewust beïnvloeden van consumenten, worden nog steeds door grote bedrijven gebruikt.
Industriële fase (late 19e en vroege 20e eeuw)
De tweede fase van consumentisme vond plaats in de late negentiende en vroege twintigste eeuw. Deze periode werd gekenmerkt door:
· Een nog grotere variatie aan goederen.
· De opkomst van warenhuizen.
· Veranderingen in de manier waarop producten werden gepresenteerd en geadverteerd.
· Een groeiende erkenning van kinderen als zelfstandige consumenten.
· Uitdagingen in het begrijpen van consumentisme
Hoewel we de evolutie van consumentisme kunnen beschrijven, blijven er veel vragen onbeantwoord. Er zijn grote verschillen tussen regio's, groepen en klassen, zowel in tijd als in vorm. Bovendien verandert de reactie op consumentisme constant, wat het moeilijk maakt. Door deze twee fasen en de invloed van figuren als Edward Bernays te begrijpen, krijgen we een beter beeld van hoe consumentisme zich heeft ontwikkeld en hoe het ons huidige koopgedrag beïnvloedt.
Bronvermelding
Edward Bernays: de godfather van de PR. (2020, 14 augustus). toniebroekhuijsen.nl. https://www.toniebroekhuijsen.nl/post/edward-bernays-de-godfather-van-de-pr
Edward Bernays: the original influencer. (z.d.). History Today. https://www.historytoday.com/miscellanies/original-influencer
Fine, B., & Leopold, E. (1990). Consumerism and the industrial revolution∗. Social History, 15(2), 151–179. https://doi.org/10.1080/03071029008567764
Netherlands- Circularity Gap Reporting Initiative. (z.d.). https://www.circularity-gap.world/netherlands
Review: [Untitled] on JSTOR. (z.d.). www.jstor.org. https://www.jstor.org/stable/3104735
Stearns, P. N. (1997). Stages of Consumerism: Recent Work on the Issues of Periodization. The Journal Of Modern History/The Journal Of Modern History, 69(1), 102–117. https://doi.org/10.1086/245442